De 3 drie effecten van stress op lijf, brein en welzijn

We hebben allemaal drukke levens. Volle agenda’s en altijd bezig. Of je nou loopt naar de trein of als er reclame op TV is; die smartphone hebben we in ons hand. Eigenlijk komen we nooit meer even tot rust. Dit geeft chronische stress.

De effecten van chronische stress op jouw brein is enorm. En daar wordt je ziek van. Zowel lichamelijk als mentaal. Waarom? Dat leg ik uit.

Verschillende vormen van stress
Veel mensen denken dat alle vormen van stress slecht zijn. Maar is dat eigenlijk wel zo?

Acute stress / adrenaline
Stress is een natuurlijke reactie op een acuut gevaar.
Denk aan een auto die op je af komt rijden. Dan moet je niet nadenken maar rennen. Maar ook iets dat je spannend vindt zoals bijvoorbeeld examens. Best handig dat je niet in slaap valt terwijl je een toets zit te maken.
Wat er bij acute stress gebeurd is dat er het hormoon adrenaline vrijkomt in je lichaam. Dit hormoon spoort je aan tot actie. Tegelijkertijd blokkeert het allerlei andere processen zoals stofwisseling of genezing. Maar dat is prima; jij hebt er op dat moment ook even geen tijd en behoefte aan. Je bent namelijk in ‘gevaar’.

Is het gevaar geweken. Dan wordt de adrenaline snel afgebroken. Je kan dan wel ineens erg moe zijn of behoefte hebben aan eten. Maar ook dat is goed dan neem je even rust en energie tot je en daarmee herstelt je lichaam.

Chronische stress / cortisol
Chronische stress is een ander verhaal. Zelfs als het maar ‘beetje’ stress is. Omdat het dagen, weken of maanden voortduurt is het eigenlijk ook veel stress. En dit geeft enorme schade.

Adrenaline, het snelwerkende hormoon, is niet het enige stresshormoon. Er is ook cortisol. Dit is het hormoon dat is speciaal voor langdurige stress situaties. Het wordt veel langzamer aangemaakt maar het duurt ook veel langer dat het wordt afgebroken. Het blijft dus lang in je lichaam aanwezig.

Cortisol verandert de hormoonbalans en heeft invloed op veel processen in je lichaam. Logisch dat dit veel in je lichaam doet.

De top drie van verschijnselen

1 – Emotionele disbalans

Door de hormonen ben je minder stabiel in je humeur. Het ene moment het zonnetje in huis en de volgende boos en daarna verdrietig. Uit studies blijkt dat het gebied in je hersenen dat je stemming reguleert extra gevoelig is. Je reacties zijn daarom groter; de zogenaamde moodswings. Hierdoor heb je grotere kans op angst en depressie

Angst
Omdat de stresshormonen ook invloed hebben op je amygdala – het gebied waar jouw angst (terecht of onterecht) wordt geregeld. Er kan hierdoor een vicieuze cirkel ontstaan. Door opbouw van stresshormonen kun je meer angst ervaren. Hier wordt je onrustig van en bouw je juist meer stress op. Daardoor wordt je nog angstiger.

Depressie
Cortisol remt de aanmaak van dopamine en serotonine. Deze stoffen hebben invloed op je welbevinden en daadkracht. Serotonine noemen ze ook wel eens het happy hormoon. Het speelt een belangrijke rol in je stemming en eetlust. Ook geeft een gebrek aan dit hormoon problemen met impuls controle. Mensen met te weinig serotonine gaan overeten of juist drinken. Mensen met een te laag serotonine gehalte zijn angstig, onrustig en geïrriteerd.

Dopamine is van invloed op je het beloningssysteem van je hersenen en daarmee je daadkracht. Veel mensen zijn dan extra gevoelig voor externe stimulans zoals koffie, suikerrijk voedsel, alcohol of drugs. Dit geeft namelijk een tijdelijke opleving.

Is dit niveau te laag dan raak je ongefocust, ongemotiveerd en kom je tot niks en beleef je nergens meer lol aan. Het is dan een kleine stap is om depressieve verschijnselen te krijgen.

2 – Opbouw en herstel vermindert
Onder invloed van stress hormonen zoals cortisol wordt je parasympatische zenuwstelsel minder actief. Dit deel van je zenuwstelsel zorgt voor rust, slaap en herstel.  De aanmaak van nieuwe cellen in je lichaam wordt hierdoor vertraagd/verminderd.
Loop je al langer met een blessure die maar niet over wil gaan? Ga dan eens na of je voldoende slaap en rustmomenten hebt in je week.

3 – Verminderde hersenfunctie
Dit merk je doordat je minder snel herstelt van fysieke klachten maar dit werkt ook zo in de hersenen. Daar worden dagelijks cellen vervangen voor nieuwe. Als dit proces minder goed verloopt heb je dus letterlijk minder hersencapaciteit.

Geheugen
De hippocampus is gevoelig voor stress hormonen. Deze reguleert je (werk) geheugen. Waardoor je minder makkelijk kunt leren en snel dingen vergeet.

Een van de eerste verschijnselen is dingen verliezen of dingen niet helemaal af krijgen. Ben je steeds je sleutels of je telefoon kwijt. Kom je thuis met slechts een deel van de boodschappen. Ben je een afspraak vergeten? Of heb je er juist twee tegelijk? Ga dan eens te rade bij jezelf. Hoe vol is jouw hoofd?

Keuzes maken
Hoewel het handig is dat stresshormonen ervoor zorgen dat je niet in slaapt valt tijdens een examen. Levert chronische of teveel stress soms een ander probleem op. Je hippocuampus regelt ook de impulscontrole en de planning. Hierdoor kan je juist minder goed lange termijn consequenties niet goed overzien. Daardoor maak je minder goede keuzes of beslissingen.

Heb je last van stress?
Laat je door je stress niet verleiden om er passief mee om te gaan. Maak een afspraak om te kijken wat een orofaciaal fysiotherapeut kan doen om je stress en de mogelijke klachten ervan te verlagen.